Chuyện Jeep Cherokee bị cướp quyền điều khiển: Càng ‘hiện đại’

càng ‘hại điện’? 

Tư Mỏ Lết

Hơn một tuần qua, trong ngành công nghiệp xe hơi Hoa Kỳ xôn xao bàn tán chuyện chiếc Jeep Cherokee của hãng xe Fiat Chrysler Automobiles (FCA) bị “cướp quyền điều khiển từ xa” (hacked). Một chiếc xe Jeep đang chạy trên xa lộ, bỗng dưng bị một người từ xa bật radio, bẻ tay lái, và thậm chí còn cho ngừng máy xe nữa! Khi tất cả những chuyện tày trời như vậy xảy ra, người tài xế hoàn toàn bất lực trong việc kiểm soát chiếc xe của mình.

Chuyện này xảy ra, nhiều người liên tưởng đến những phim hành động, kiểu “Mission Impossibe” của tài tử đẹp trai Tom Cruise. Hay rùng rợn hơn, giống những phim ma của Hollywood: cửa căn nhà tự nhiên đóng sầm, radio tự nhiên ré lên, bếp gas tự nhiên bật lửa... Trước đây là những “căn nhà ma.” Còn bây giờ, sẽ có thêm những “chiếc xe ma” nữa sao?

Câu chuyện có thực 100% này hoàn toàn không giả tưởng, không huyền bí, mà chỉ liên quan đến kỹ thuật, công nghệ. Vào ngày Thứ Ba, 21 tháng 7, 2015, trang web www.wire.com đưa tin và một đoạn video, cho thấy 2 hackers ngồi ở nhà đã cướp quyền kiểm soát một chiếc xe Jeep Cherokee chạy trên đường như thế nào. Charlie Millers và Chris Valasek thực ra là những nhà nghiên cứu về an toàn, chứ không phải là hacker “thứ thiệt.” Hai người này đã dùng laptop, điện thoại di động để kết nối với hệ thống máy vi tính điều khiển của chiếc Jeep Cherokee, lúc đó đang do Andy Greenberg, một ký giả của Wire Tech, điều khiển trên xa lộ I-64, gần thành phố Saint Louis. Thật đáng sợ, Charlie và Chris đã làm chủ gần như toàn bộ chiếc xe. Họ có thể tác động lên màn hình điều khiển của xe, bật nhạc, cho bộ gạt nước kính xe hoạt động, điều khiển từ lên thắng, lên tay lái, và sau cùng là lên động cơ, buộc xe phải dừng lại! Có nghĩa là họ hoàn toàn có thể giết chết tài xế bằng một vụ tai nạn, do làm cho tài xế mất khả năng điều khiển chiếc xe của mình!

Làm sao mà 2 tay hacker này có thể làm được những điều giống như ảo thuật như vậy? Xin thưa, đó chính là do các xe hiện đại có thể kết nối với hệ thống internet, thông qua mạng vô tuyến của điện thoại di động (Uconnect). Kết nối xe với hệ thống internet để phục vụ cho nhu cầu giải trí, tự động hóa, cũng như nhu cầu vận hành xe một cách thông minh hơn. Vì vậy, những chiếc xe hiện đại ngày càng giống như một chiếc máy tính di động. Theo dự đoán của giới chuyên gia, đến năm 2020, có khoảng 80% các loại xe chạy trên đường phố sẽ được trang bị kỹ thuật kết nối mạng. Một chiếc xe thông minh có thể được mở cửa, khởi động xe từ xa, có thể tìm nhà hàng, thậm chí mai đây còn có thể tự đậu xe lấy! Khi xe trở thành một chiếc “máy tính,” thì nó cũng sẽ có khả năng bị “bẻ khóa” để đột nhập, lấy dữ liệu, điều khiển từ xa...

Charlie và Chris đã thực hiện sự kiện chấn động này với mục đích cảnh báo về vấn đề an toàn mạng, đối với những nhà sản xuất xe như FCA. Hai chuyên gia nghiên cứu an toàn này sẽ công bố toàn bộ nghiên cứu của mình tại cuộc hội thảo Black Hat chuyên đề an toàn trong kỹ thuật số, sẽ diễn ra tại Las Vegas vào đầu tháng 8 tới đây.

Sự kiện này đã tác động mạnh đến ngành công nghiệp xe hơi. Dĩ nhiên, nặng nề nhất là đối với hãng xe FCA. Ngay lập tức, vào ngày Thứ Sáu, 24 tháng 7, 2015, hãng xe này đã kêu gọi thu hồi an toàn để update nhu liệu đối với 1.4 triệu chiếc xe có trang bị bảng điều khiển loại 8.4-inch Uconnect touchscreen, để nâng cấp độ an toàn. Những đời xe bị ảnh hưởng bao gồm:

2013-2015 Dodge Viper
2013-2015 Ram 1500, 2500 & 3500 pickup trucks
2013-2015 Ram 3500, 4500 & 5500 chassis cab trucks
2014-2015 Jeep Grand Cherokee & Cherokee
2014-2015 Dodge Durango 
2015 Chrysler 200, 300, Dodge Charger & Challenger

Ngay sau khi biết lệnh thu hồi của FCA, Charlie Miller đã có phát biểu: “Tôi không hiểu cách nào rẻ hơn giữa việc thiết kế xe cho an toàn và thu hồi chúng?”

Không chỉ có FCA bị ảnh hưởng. Các hãng xe cao cấp khác cũng đã bắt đầu tăng cường cảnh giác với các thế hệ xe mới của mình. Ba hãng xe Ðức Mercedes Benz, BMW và Audi đang phải chuẩn bị có những kế hoạch đối phó. Bởi vì cả 3 hãng xe cao cấp này đều đang cố gắng đưa nhiều kỹ thuật tự động hóa vào các đời xe mới của mình. Thí dụ như cả 3 hãng xe này đều có hệ thống thắng tự động, hệ thống “cruise control” có mức độ tự động cao. Mercedes E-Class sẽ áp dụng hệ thống bẻ tay lái tự động trong thời gian sắp tới. Audi gởi một chiếc xe không người lái RS7 đến một cuộc đua xe... Cả 3 đều cho biết đang thiết kế tăng cường cao độ mức an toàn khi kết nối mạng cho các chiếc xe của mình.

Viễn ảnh lái một chiếc xe mà mình không làm chủ được bắt đầu làm giới thích đi xe cao cấp ưu tư, lo lắng. Chẳng lẽ bỏ ra trên $50,000 để mua những chiếc xe cho hacker lái hay sao? Tai nạn xe hơi vốn vẫn đang là loại phương tiện giao thông giết nhiều người nhất ở Mỹ hiện nay. Giờ còn thêm vụ này nữa thì... bi đát quá! Tuy nhiên, theo một số chuyên gia, mức độ lo lắng của người tiêu dùng như vậy là hơi cường điệu. Hiện nay mọi chuyện vẫn còn đang ở mức có thể kiểm soát được. Những cảnh báo mà Charlie và Chris đã làm sẽ cảnh tỉnh các nhà sản xuất xe cảnh giác hơn, đặt thêm nhiều tầng bảo vệ an toàn mạng hơn cho chiếc xe của mình.

Và giới chính khách làm luật cũng đã vào cuộc. Hai thượng nghị sĩ Edward Markey (tiểu bang Massachusetts) và Richard Bluwenthal (tiểu bang Connecticut) đã giới thiệu dự luật có tên là Spy Act, nhằm bảo vệ an toàn và sự riêng tư cho các chiếc xe.

Dù có giải thích thế nào đi chăng nữa, giới lái xe cũng đã hơi khựng lại, và sẽ dè dặt hơn với những chiếc xe quá tiện nghi, quá nhiều chức năng tự động hóa. Vẫn biết rằng tự động hóa là khuynh hướng chung của mọi ngành kỹ nghệ, chứ không riêng gì ngành xe hơi. Nhưng vẫn có những người không có nhu cầu biết hết các chức năng hiện đại của một chiếc điện thoại cầm tay thông minh, mà chỉ quan tâm đến việc gọi, nhận phone và tin nhắn. Và cũng sẽ có những người trung thành với ý tưởng xe hơi chỉ là một phương tiện để di chuyển sao cho an toàn, êm ái là đạt yêu cầu. Ðối với những tài xế kiểu cổ điển này, thì những chiếc xe hiện đại chỉ tổ... “hại điện”!